Pozwy pracowników ochrony zdrowia zaangażowanych w leczenie chorych na COVID-19

Przyjęta przez Sejm i Senat oraz podpisana przez Prezydenta 3 listopada 2020 r. ustawa, która gwarantowała wszystkim pracownikom ochrony zdrowia zaangażowanym w leczenie chorych na COVID-19 dodatek w wysokości 100 proc. wynagrodzenia (USTAWA z dnia 28 października 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z przeciwdziałaniem sytuacjom kryzysowym związanym z wystąpieniem COVID-19) nie była publikowana blisko przez miesiąc. Ustawa została ogłoszona dopiero 29 listopada 2020 r. wraz z jej równoczesną nowelizacją, pozbawiającą znaczną grupę pracowników ochrony zdrowia dodatku do wynagrodzenia. Poprzez bezprawne wstrzymanie publikacji ustawy, władza uniemożliwiła wypłatę dodatku do wynagrodzenia licznej grupie pracowników ochrony zdrowia zaangażowanych w leczenie chorych na COVID-19. Było to działanie celowe – politycy w publicznych wypowiedziach nie ukrywali, że chcą uniemożliwić wypłatę dodatku do wynagrodzenia większości uprawnionych i w tym celu dojdzie do wstrzymania publikacji ustawy.

Jest to równoznaczne z tym, że tysiące lekarzy, pielęgniarek, położnych, sanitariuszy, ratowników medycznych, którzy narażają swoje życie i zdrowie w walce z epidemią nie otrzyma należnego im dodatku do wynagrodzenia wynikającego z ustawy z 28 października 2020 r.

Zachowanie władz polegające na wstrzymywaniu publikacji ustawy, a następnie jej opublikowaniu równocześnie z ustawą ją zmieniającą po to, aby pozbawić uprawnionych dodatku do wynagrodzenia jest bezprawne.

Obowiązkiem państwa było niezwłoczne opublikowanie ustawy po to aby w jeszcze w listopadzie wypłacić dodatki wszystkim uprawnionym. Nie ma podstaw prawnych do wstrzymania publikacji podpisanej przez prezydenta ustawy. Politycy nie mogą pozbawić obywateli praw wynikających z uchwalonych ustaw poprzez wstrzymanie ich publikacji.

Opisane działanie dzieli pracowników ochrony zdrowia na tych, którym postanowiono wypłacać dodatkowe wynagrodzenie za pracę w szczególnych warunkach oraz tych, którzy pomimo wykonywania takiej samej, zagrażającej ich zdrowiu i życiu pracy, są pozbawieni tego dodatku.

Wszyscy pracownicy ochrony zdrowia, którzy są zaangażowani w leczenie chorych na COVID-19 i z powodu bezprawnego nieopublikowania przyjętej ustawy pozbawieni zostali dodatkowego wynagrodzenia są uprawnieni do żądania od Skarbu Państwa odszkodowania w wysokości przysługującego im dodatku do wynagrodzenia.

Kancelaria Radcy Prawnego Radosława Górskiego przyjmuje zgłoszenia lekarzy, pielęgniarek, położnych, sanitariuszy, ratowników medycznych i innych osób wykonujących zawody medyczne, którzy w swojej pracy narażają życie i zdrowie uczestnicząc w wykonywaniu świadczeń zdrowotnych osobom chorym na COVID-19 lub osobom z podejrzeniem zakażenia wirusem COVID-19, w celu podjęcia próby zawarcia ugody ze Skarbem Państwa i ewentualnego wystąpienia w ich imieniu wobec Skarbu Państwa o odszkodowanie w wysokości utraconego dodatkowego wynagrodzenia przypadającego na okres bezprawnego zaniechania publikacji ustawy uprawniającej do dodatku. Poszkodowani już teraz mogą zgłaszać się do kancelarii.

W przypadku braku zapłaty odszkodowania na skutek wezwania do zapłaty, planowane jest złożenie w imieniu poszkodowanych między innymi pozwu grupowego przeciwko Skarbowi Państwa.

Więcej informacji poniżej, w opisie założeń działań kancelarii.

W dniu 3 listopada 2020 r. Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o zmianie niektórych ustaw w związku z przeciwdziałaniem sytuacjom kryzysowym związanym z wystąpieniem COVID-19. Ustawa ta gwarantowała dodatek w wysokości 100 proc. wynagrodzenia przysługujący pracownikom ochrony zdrowia narażonym na zakażenie wirusem SARS-CoV-2. Pomimo przejścia ustawy przez całą ścieżkę legislacyjną, przez blisko miesiąc ustawa nie była publikowana przez Prezesa Rady Ministrów w Dzienniku Ustaw. Ostatecznie do ogłoszenia ustawy doszło w niedzielę 29 listopada 2020 r. Stało się to dzień po przyjęciu nowelizacji ustawy, która usuwała wspomniane prawo do dodatkowego wynagrodzenia. Wstrzymanie publikacji było działaniem celowym – politycy w publicznych wypowiedziach nie ukrywali, że chcą uniemożliwić wypłatę dodatku do wynagrodzenia zgodnie z ustawą podpisaną 3 listopada 2020 roku i w tym celu dojdzie do wstrzymania jej publikacji do czasu zmiany przepisów.

Art. 20 pkt 2 ustawy z 28 października 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z przeciwdziałaniem sytuacjom kryzysowym związanym z wystąpieniem COVID‑19 wprowadzał uprawnienie dla pracowników ochrony zdrowia, którzy uczestniczą w wykonywaniu świadczeń zdrowotnych osobom chorym na COVID-19 lub osobom z podejrzeniem zakażenia wirusem SARS-CoV-2 do dodatku w wysokości 100 proc. podstawy wynagrodzenia. Poprawka wprowadzająca dodatek została zgłoszona przez Senat, zaś Sejm przy rozpatrywaniu poprawek senackich nie zakwestionował zmiany.

Prezes Rady Ministrów blokował publikację ustawy, gdyż, jak wyjaśnił Rzecznik Rządu, ustawa covidowa w przyjętym brzmieniu jest efektem pomyłki w głosowaniach i jej wejście w życie oznaczałoby wypłacenie dodatkowych wynagrodzeń praktycznie wszystkim pracownikom ochrony zdrowia. W związku z tym już następnego dnia po rozpatrzeniu poprawek Senatu, Sejm przyjął kolejną ustawę, której celem było wykreślenie postanowienia gwarantującego dodatkowe wynagrodzenie. Publikacja pierwotnej ustawy była wstrzymywana do czasu, jak wyjaśnił Wicemarszałek Sejmu, jej nowelizacji i wykreślenia z treści ustawy przepisu uprawniającego do dodatkowego wynagrodzenia. Oznacza to, że władze celowo i w sposób bezprawny, poprzez brak publikacji przyjętej przez Sejm i Senat oraz podpisanej przez Prezydenta ustawy, pozbawiły osoby narażające swoje życie i zdrowie prawa do przysługującego im dodatku za pracę w szczególnych okolicznościach pandemii.

Zgodnie z art. 417 kodeksu cywilnego za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa. Przesłankami odpowiedzialności Skarbu Państwa są zatem bezprawność działania lub zaniechania, wystąpienie szkody oraz związek przyczynowy między działaniem lub zaniechaniem oraz wystąpieniem szkody.

Zgodnie z ustawą o ogłaszaniu aktów normatywnych Prezes Rady Ministrów ma prawny obowiązek niezwłocznego ogłaszania aktów normatywnych. Brak wypełnienia tego obowiązku jest równoznaczny z zaniechaniem o charakterze bezprawnym. Zachowanie władz polegające na braku niezwłocznej publikacji ustawy oznacza spełnienie pierwszej z przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa. W wyniku braku publikacji ustawy w terminie przewidzianym przepisami medycy, którzy zgodnie z ustawą byliby uprawnieni do otrzymywania dodatku do wynagrodzenia, ponieśli szkodę w swoich interesach majątkowych. Wartość tej szkody jest równa wysokości wynagrodzenia przysługującego od dnia następnego po dniu, w którym ustawa powinna zostać opublikowania (a więc niezwłocznie po jej podpisaniu przez Prezydenta, co nastąpiło 3 listopada 2020 r.) aż do dnia wejścia w życie ustawy odbierającej dodatek do wynagrodzenia (do 30 listopada 2020 r.). Odszkodowanie, którego może żądać każdy z pracowników ochrony zdrowia objętych uchylonym przepisem gwarantującym wynagrodzenia może przysługiwać za okres blisko jednego miesiąca. To oznacza, że wartość roszczenia dochodzonego od Skarbu Państwa może być nieznacznie niższa od wysokości miesięcznego wynagrodzenia pracownika ochrony zdrowia. Każdy z chętnych do wystąpienia o odszkodowanie może zatem oszacować, na jaką kwotę mogą opiewać roszczenia przysługujące mu względem Skarbu Państwa.

Zgodnie z brzmieniem nieopublikowanej ustawy dodatek w wysokości 100% wysokości miesięcznego wynagrodzenia miał przysługiwać:

• pracownikom podmiotów leczniczych,
• osobom wykonującym zawody medyczne,
• osobom, z którymi zawarto umowy na wykonywanie świadczeń zdrowotnych.

pod warunkiem, że osoby te:

• nie zostały skierowane do pracy przy zwalczaniu epidemii na podstawie decyzji wydanej przez wojewodę lub ministra zdrowia,
• oraz uczestniczą w wykonywaniu świadczeń zdrowotnych osobom chorym na COVID-19 lub osobom z podejrzeniem zakażenia wirusem SARS-CoV-2.

Odszkodowanie może przysługiwać zatem wszystkim pracownikom ochrony zdrowia, które w związku z wykonywaną pracą polegającą na wykonywaniu świadczeń zdrowotnych są w sposób realny narażone na kontakt z osobami chorymi na COVID-19. Chodzi zatem na przykład o lekarzy, pielęgniarki, położne, sanitariuszy, ratowników medycznych.

Bardzo istotne jest, że odszkodowanie nie będzie mogło przysługiwać osobom, które zostały skierowane do pracy przy zwalczaniu epidemii na podstawie decyzji wydanej przez wojewodę lub ministra zdrowia. Osoby takie otrzymują dodatek do wynagrodzenia wynikający z innej podstawy prawnej niż omawiany przepis nieopublikowanej ustawy, a zatem nie mogą być uprawnione do żądania dodatkowego odszkodowania.

Część z pracowników ochrony zdrowia zostało uprawnionych do otrzymywania dodatkowego wynagrodzenia na podstawie polecenia Ministra Zdrowia z 1 listopada 2020 r., którym zobowiązano Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia do przyznania dodatkowego wynagrodzenia za pracę w związku ze zwalczaniem epidemii COVID-19 pewnym grupom personelu medycznego. Na podstawie polecenia dodatkowe wynagrodzenie otrzymują osoby wykonujące:

• zawód medyczny w SOR lub izbach przyjęć, zespołach ratownictwa medycznego, w tym lotniczych zespołach ratownictwa,
• czynności diagnostyki laboratoryjnej w laboratoriach przy szpitalach I, II i III poziomu zabezpieczenia covidowego, z którymi NFZ podpisał umowę na wykonywanie testów w kierunku SARS-CoV-2.

Ponadto dodatkowe wynagrodzenie otrzymują osoby zatrudnione w szpitalach II i III poziomu zabezpieczenia covidowego, które wykonują zawód medyczny, uczestniczą w udzielaniu świadczeń zdrowotnych, mają bezpośredni kontakt z pacjentami z podejrzeniem i z zakażeniem wirusem SARS-CoV-2.

Pracownicy ochrony zdrowia otrzymujący dodatkowe wynagrodzenie w wysokości 100% wynagrodzenia podstawowego na podstawie polecenia Ministra Zdrowia skierowanego do Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia nie będą uprawnieni do domagania się od Skarbu Państwa odszkodowania.